W więzieniach regionu zaczyna być luźniej

Trudno uwierzyć, ale w sierpniu 2013 roku w zakładach karnych i aresztach Kujawsko-Pomorskiego były wolne miejsca.
<!** Image 3 align=none alt="Image 219500" sub="W czerwcu 2012 roku oddano do użytkowania budynek mieszkalny w ZK nr 1 w Grudziądzu. Fot.: archiwum SW"> Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej w Bydgoszczy to 11 tak zwanych jednostek organizacyjnych, czyli mówiąc po ludzku, 5 aresztów śledczych i 6 zakładów karnych, rozrzuconych po terenie województwa kujawsko-pomorskiego.

<!** reklama>

W przybytkach tych, łącznie z ich oddziałami zewnętrznymi, przebywało w sierpniu br. 6917 ludzi. Na tę liczbę składają się tymczasowo aresztowani (ponad 5 procent) i już skazani prawomocnym wyrokiem. Co ciekawe, były jeszcze wolne miejsca, bowiem pojemność wszystkich jednostek na naszym terenie to aktualnie 7139 miejsc.

Osadzeni to ponad 6 tysięcy mężczyzn, z czego większość odbywa kary w trzech największych więzieniach w Potulicach, Włocławku i Koronowie oraz blisko 800 kobiet zamkniętych w Grudziądzu i Czersku (woj. pomorskie).

2461 złotych kosztuje miesięczne utrzymanie jednego osadzonego

- Fizycznie nie mieliśmy więc do czynienia z tak zwanym przeludnieniem w skali okręgu, choć w kilku jednostkach wskaźniki zaludnienia oddziałów mieszkalnych nieznacznie przekraczały 100 procent - mówi mjr Aleksandra Gapska z OISW w Bydgoszczy. Najciaśniej było w trzech największych męskich więzieniach.
Świetlice na cele Aktualnie problem tłoku za kratami przestaje istnieć również w skali kraju. Przynajmniej na papierze. Według najnowszych danych ogólnopolskich, stan zaludnienia polskich więzień wynosi 97,4 proc.  Nie wiadomo, jak długo ten stan się utrzyma, bowiem jeszcze w maju statystyki informowały o wskaźnikach zaludnienia na poziomie 100,8 procent.

Mimo wszystko jest to znaczny postęp, zwłaszcza gdy przypomni się dane z minionej dekady sięgające 120 procent. Na pewno wpływ na to miało zaadaptowanie na cele więzienne świetlic i pomieszczeń gospodarczych, co w latach 2006-2009 odbywało się masowo w całym kraju. Uruchomiony wówczas program zakładał pozyskanie 17 tysięcy miejsc.

Do końca 2014 roku w ramach remontów i budowy nowych oddziałów planuje się uzyskanie dalszych przeszło 1200 miejsc w polskich więzieniach.

Pod koniec 2009 roku zmieniono przepisy Kodeksu karnego wykonawczego, zezwalając na okresowy pobyt osadzonego w celi zatłoczonej, lecz rekompensując mu chwilowe niewygody dłuższym pobytem na spacerniaku i częstszym udziałem w zajęciach kulturalno-oświatowych i sportowych. Polska norma to 3 metry kwadratowe w celi na osobę (europejska - 4 metry).

W poszukiwaniu antidotum na więzienny tłok przed dwoma laty uruchomiono System Dozoru Elektronicznego, pozwalający na odbywanie kary poza zakładem karnym.  Tylko w tym roku z więzień naszego regionu sądy zwolniły prawie 300 osób, zezwalając im na odbywanie kary w warunkach domowych z „bransoletką”.

Warto przy tym dodać, że zmieniły się również zasady udzielania zwolnień warunkowych wobec wszystkich skazanych - do niedawna można było ubiegać się o zwolnienie dopiero po 6 miesiącach odsiadki.

Skazani z krótkimi, kilkumiesięcznymi wyrokami byli tego przywileju automatycznie pozbawieni. Teraz o „warunek” można się starać po odbyciu połowy kary. Co ważne, od 2012 roku dotyczy to także skazanych objętych SDE. Uprzednio wcale nie mogli oni korzystać z przedterminowego warunkowego zwolnienia.

W lutym 2013 roku oddano do użytku 66 nowych miejsc w więzieniu dla kobiet w Grudziądzu oraz 26 miejsc w zakładzie karnym dla mężczyzn we Włocławku.

W tej chwili na wykonanie oczekuje 2810 wyroków dotyczących 2160 osób (niewielka różnica w odniesieniu do roku ubiegłego). W stosunku do blisko 2 tysięcy skazanych upłynął już termin stawienia się za murem (wśród nich jest tylko 38 kobiet).

Liczba ta nie oznacza kolejki skazanych, którzy nie siedzą w więzieniach z powodu braku miejsc, lecz mówi co nieco o słabej skuteczności organów ścigania, przeznaczonych do wyłapywania ukrywających się przestępców.

Z ostatnich danych wynika, że najczęściej omijanym przez kryminalistów miejscem jest Areszt Śledczy w Bydgoszczy (460 osób uchylających się przed karą) oraz ZK we Włocławku (278).
Więzienie kosztuje Miesięczny koszt utrzymania jednego osadzonego wynosi obecnie 2461 złotych, co daje ok. 80 złotych dziennie i 30 tysięcy rocznie. W naszym okręgu ludzi poddanych izolacji pilnuje i resocjalizuje 2430 osób, z czego 2160 to funkcjonariusze Służby Więziennej.

W działach bezpośrednio odpowiedzialnych za resocjalizację zatrudnionych jest 271 osób.
Utrzymanie całej penitencjarnej machiny w naszym tylko okręgu kosztowało w 2012 roku prawie 200 milionów złotych. Pod koniec roku okazało się, że pieniędzy jest za mało.

Zadłużenie wyniosło 5,7 mln zł. W tym roku na funkcjonowanie więziennictwa w naszym regionie resort chce przeznaczyć 214 milionów złotych. Aż 14 milionów mają kosztować inwestycje, w tym budowa nowego pawilonu na 400 miejsc w więzieniu kobiecym w Grudziądzu.**

Co teraz słychać za murami
Zamiast uczestniczenia w więziennej subkulturze, dziś osadzeni masowo piszą skargi
W więzieniu też ulegają modom i wpływom cywilizacji. Pojawiają się nowe kategorie przestępców, zmieniają się wartości i zasady więziennej sztuki przetrwania. - Jeszcze do połowy lat 90. skazany za handel narkotykami czy produkcję, to była rzadkość. Dzisiaj to jest znaczna grupa - mówi anonimowo jeden z funkcjonariuszy. W służbie od prawie 30 lat. Wspomina, że kiedy zaczynał pracę za kratami, każdym więzieniem rządziła subkultura grypsujących, do której przyłączało się nawet do 70 procent osadzonych.

Dzisiaj przestępcza podkultura to 15-20 procent. Zasady grypsery zostały wyparte przez pieniądz, narkotyki i przestępczość zorganizowaną, która rządzi się za murem swoimi prawami.

Zamiast grypsować osadzony woli dziś napisać skargę na więzienną administrację, złożyć skuteczny pozew w sądzie i wygrać konkretne pieniądze od skarbu państwa. Tylko w pierwszym półroczu tego roku uwięzieni  w naszym regionie napisali prawie 1400 skarg (w całym ubiegłym roku było ich ponad 2300).

Na personel, który się niewłaściwie zachowywał; na niewystarczającą lub niegrzeczną opiekę zdrowotną, na nieodpowiednie warunki odsiadki, czyli słabe jedzenie i marne wyposażenie cel mieszkalnych. Z oceanu utyskiwań i roszczeń Służba Więzienna wyłowiła tylko 9 skarg, uznając przedstawioną w nich argumentację za słuszną.

W 2012 roku sądy województwa kujawsko-pomorskiego zajmowały się 224 pozwami skargowymi napisanymi przez osadzonych bądź ich adwokatów. Tylko w 16 z nich dopatrzono się podstaw do wypłacenia więźniowi finansowego zadośćuczynienia. Kwoty były różne - od 200 złotych do 8 tysięcy. Większość wygranych przez osadzonych spraw dotyczyła kwestii przeludnienia.

Jak pokazują liczby, samouszkodzenia skazanych, które kiedyś były plagą polskiego więziennictwa, dzisiaj stanowią zaledwie kilkuprocentowy margines. Dominują pocięcia i połyki, ale nie tak spektakularne jak przed laty. 22 osoby podjęły głodówkę, a 3 próby samobójcze.

- Zawsze miały charakter instrumentalny, ale dawniej było to połączone z reguły z przynależnością do grypsujących. Dzisiaj nie - podkreślają funkcjonariusze SW.

Przekroczenie regulaminu więziennego określane jest mianem zdarzenia nadzwyczajnego. Takich zdarzeń na terenie podległym OISW w Bydgoszczy do tej pory odnotowano już 117 (rok poprzedni zakończył się liczbą 133 incydentów). Większość z nich to próby wniesienia na teren więzienia narkotyków, telefonów komórkowych lub innych urządzeń elektronicznych.

- Tego typu zdarzeń przybywa - nie ukrywa Aleksandra Gapska z OISW w Bydgoszczy.
Odnotowano też 2 napaści na funkcjonariuszy podczas służby i 3 próby ataku na pracowników SW poza więzieniem.**